Mụn trứng cá là một tình trạng da rất phổ biến, gây mụn chủ yếu ở mặt, trán, ngực, vai và lưng trên. Có nhiều nguyên nhân bao gồm di truyền, mức độ hormone dao động, căng thẳng, độ ẩm cao và sử dụng các sản phẩm chăm sóc cá nhân nhờn hoặc nhờn. Mụn trứng cá thường ảnh hưởng đến thanh thiếu niên nhưng có thể xảy ra ở mọi lứa tuổi.

Mụn trứng cá là một tình trạng da phổ biến thường ảnh hưởng đến mặt, cổ, ngực và lưng. Mụn trứng cá thường có thể điều trị được, mặc dù người bị mụn có thể cần điều trị trong vài tháng. Hầu hết những người bị mụn trứng cá ở độ tuổi từ 12 đến 25, nhưng đôi khi nó có thể tấn công người lớn tuổi và trẻ em. Câu hỏi làm thế nào để điều trị mụn trứng cá thường phụ thuộc vào mức độ nghiêm trọng của mụn trứng cá có thể từ nhẹ đến nặng.

Tổng quan về mụn trứng cá

 

Mụn trứng cá là gì?

 

Mụn trứng cá là một tình trạng da phổ biến trong đó các lỗ chân lông trên da bị tắc nghẽn bởi lông, bã nhờn (một chất nhờn), vi khuẩn và tế bào da chết. Những tắc nghẽn đó tạo ra mụn đầu đen, mụn đầu trắng, nốt sần và các loại mụn khác. Nếu bạn bị mụn trứng cá, hãy biết rằng bạn không đơn độc. Đây là tình trạng da phổ biến nhất mà mọi người gặp phải. Người ta ước tính rằng 80% những người từ 11 đến 30 tuổi sẽ có ít nhất một dạng mụn trứng cá nhẹ và hầu hết mọi người đều bị ảnh hưởng bởi nó vào một thời điểm nào đó trong đời.

Mặc dù nó chủ yếu ảnh hưởng đến thanh thiếu niên và thanh niên đang trải qua những thay đổi về nội tiết tố, nhưng nhiều người vẫn tiếp tục vật lộn với mụn trứng cá ở độ tuổi 20, 30 và hơn thế nữa. Một số thậm chí còn phát triển mụn trứng cá lần đầu tiên khi trưởng thành.

Những vị trí phổ biến nhất mà bạn có thể bị mụn là mặt, trán, ngực, vai và lưng trên. Các tuyến dầu ở khắp cơ thể của bạn, nhưng đó là những nơi có nhiều tuyến dầu nhất. Cách tốt nhất để điều trị mụn trứng cá phụ thuộc vào mức độ nghiêm trọng của nó. Mụn có thể nhẹ (một vài mụn không thường xuyên) vừa (sẩn viêm) hoặc nặng (nốt và u nang).

Nguyên nhân hình thành mụn trứng cá

 

Mụn trứng cá ở người lớn phần lớn là do tuyến bã nhờn trên da hoạt động quá mức. Nó không lây nhiễm, vì vậy bạn không thể lây nhiễm nó từ người khác. Nhưng nó có thể di truyền. Điều đó có nghĩa là tình trạng bệnh có thể di truyền qua gen.

Các tuyến bã nhờn dưới bề mặt da tạo ra dầu (bã nhờn) giúp da mềm mại. Chất nhờn thoát ra ngoài qua lỗ chân lông (lỗ nhỏ li ti). Sự thay đổi hormone đặc biệt là ở tuổi dậy thì kích thích tuyến bã nhờn tiết ra nhiều hơn. Đó là lý do tại sao mụn trứng cá thường thấy ở thanh thiếu niên. Khi lỗ chân lông bị tắc nghẽn (do da dày và tế bào chết) và khi bã nhờn tích tụ dưới các lỗ chân lông bị tắc này sẽ xuất hiện mụn trứng cá hoặc mụn trứng cá. Có một loại vi khuẩn gọi là vi khuẩn Propionibacterium gây mụn thường được tìm thấy trên da. Nó nhân lên trong bã nhờn bị mắc kẹt. Đôi khi tình trạng viêm xảy ra làm cho vùng da xung quanh có màu đỏ. Các nốt mụn có thể lớn hơn và chứa đầy mủ. Khi một số mụn mủ gần nhau, chúng có thể lớn hơn và hình thành nốt sần và u nang. Những nốt viêm này có thể lành theo thời gian nhưng đôi khi có thể để lại một vùng da bị đổi màu (tăng sắc tố). Nếu u nang bị vỡ có thể để lại sẹo trên da.

Một số nguyên nhân gây mụn phổ biến khác được liệt kê dưới đây: 

Nguyên nhân gây mụn trứng cá bên trong

• Mỹ phẩm: khi bạn sử dụng một sản phẩm mới hoặc một sản phẩm không phù hợp, da bắt đầu nổi mụn. Đó có thể là từ kem trang điểm, kem chống nắng, các sản phẩm có thành phần gây bít lỗ chân lông, mùi thơm khó chịu, v.v.
• Tế bào chết quá nhiều: khi tế bào da chết không được thải ra định kỳ chăm sóc da sẽ góp phần gây tắc nghẽn lỗ chân lông, dẫn đến mụn trứng cá.
• Da bị rối loạn: Khi da của bạn bị kích ứng (đỏ, bong tróc, ngứa, châm chích) hoặc quá khô, nó có thể khiến bạn dễ bị tổn thương hơn. Với chức năng hàng rào bảo vệ da kém, làn da của bạn không làm tốt công việc bảo vệ và giữ cho da khỏe mạnh.
• Các vấn đề sức khỏe tiềm ẩn: Các vấn đề sức khỏe tiềm ẩn cũng có thể gây ra mụn trứng cá. Chúng bao gồm nấm candida, các vấn đề về tuyến giáp, PCOS, tiểu đường, mất cân bằng tiêu hóa và các vấn đề nội tiết tố trong cơ thể.
• Căng thẳng, Thiếu ngủ: Căng thẳng có thể tàn phá làn da và làm trầm trọng thêm các triệu chứng mụn trứng cá. Nhưng nó không phải là nguyên nhân trực tiếp gây ra mụn trứng cá mà mỗi khi bạn cảm thấy căng thẳng, bạn sẽ ngay lập tức nổi thêm một nốt mụn mới. Căng thẳng chắc chắn là một điều gì đó có thể làm tình trạng mụn trở nên trầm trọng và khiến nó trở nên tồi tệ hơn.
• Tích tụ độc tố: Độc tố có thể tích tụ trong cơ thể bạn do táo bón hoặc chức năng gan / thận / ruột kém. Chất tích tụ sẽ được giải phóng qua da của bạn, dẫn đến mụn trứng cá.

Mụn trứng cá có bao nhiêu cấp độ?

 

Khi bạn biết mụn của mình trông như thế nào, bạn sẽ dễ dàng hiểu được mình đang ở mức độ nào và tìm kiếm phương pháp điều trị mụn tốt nhất. Việc điều trị tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng của mụn trứng cá. Ở cùng một cá nhân, mức độ mụn có thể thay đổi tùy thuộc vào thời gian trong năm, thay đổi nội tiết tố (chẳng hạn như trong kỳ kinh nguyệt, khi mang thai hoặc dậy thì), mức độ căng thẳng (trong kỳ thi, tình huống khủng hoảng, chia tay hoặc mất người thân) v.v. Vì vậy, các phương pháp điều trị Mụn cũng phải được thay đổi để có kết quả tốt nhất và hiệu quả.

Mụn có thể được chia thành 4 cấp độ khác nhau tùy thuộc vào hình thức và mức độ nghiêm trọng của nó. Cách phân độ được FDA chấp nhận năm 2008 dễ áp dụng cho vấn đề theo dõi điều trị :

Cấp độ 1 – Mụn trứng cá nhẹ

 

Mụn trứng cá cấp độ 1 là loại mụn nhẹ nhất trong số 4 loại mụn trứng cá do đó nó cũng thường được gọi là mụn trứng cá nhẹ. Mụn này bao gồm mụn đầu đen chủ yếu ở mũi và một vài sẩn nhỏ, mụn đỏ thường thấy ở má. Những nốt mụn này rất ít và thỉnh thoảng mới có.

Tổng quan mụn mức độ nhẹ: 

• < 20 nhân mụn hoặc
• < 15 nhân mụn viêm
• < 30 tổng số các nhân mụn.

Cấp độ 2 – Mụn trứng cá vừa phải

 

Trong mụn trứng cá vừa phải, có nhiều vết thâm hơn. Ngoài vùng chữ T, mụn có thể xuất hiện ở bất kỳ vị trí nào trên khuôn mặt. Da có một số mụn đầu trắng còn được gọi là mụn bọc. Chúng xuất hiện giống như những chấm màu trắng hoặc hơi vàng nổi lên. Khi bóp sẽ chảy ra chất màu trắng.

Xung quanh có mẩn đỏ do viêm và đôi khi sưng tấy nhẹ. Ngoài mụn đầu trắng, còn có các sẩn (mụn màu đỏ hoặc màu da nổi lên khi sờ vào thấy thô ráp và không đều) và mụn mủ (vết sưng nhỏ hoặc mụn nước. Mụn mủ khi nặn sẽ chảy ra mủ màu vàng đôi khi có lẫn máu. Mủ là sự tích tụ của các mảnh vụn da, tế bào bạch cầu và vi khuẩn.

Tổng quan mụn mức độ vừa: 

• < 20 – 100 nhân mụn
• < 15 – 50 nhân mụn viêm
• < 30 – 125 tổng số các nhân mụn.

Cấp độ 3 – Mụn trứng cá nặng

 

Tình trạng viêm nhiễm rõ rệt, sẽ có nhiều sần và mụn mủ trên mặt. Vì các nốt mụn xảy ra gần nhau, nó có thể lan rộng. Điều này sẽ dẫn đến tổn thương da và ngay cả khi không nặn, sẹo vẫn có thể xảy ra sau khi lành. Trong trường hợp mụn trứng cá nặng, nhiễm trùng nằm sâu bên trong da. Mặt sẽ đỏ hơn và sưng nhẹ.

Tổng quan mụn mức độ nặng: 

• > 100 nhân mụn
• > 50 nhân mụn viêm
• >125 tổng số các nhân mụn.

Cấp độ 4 – Mụn nang

 

Giai đoạn này rất nghiêm trọng. Các nốt mụn lớn. Mụn có thể xảy ra không chỉ trên mặt mà còn ở cổ, vai, lưng và đôi khi cả cánh tay. Chúng sâu và cứng khi chạm vào. Có những u nang trông giống như một mụn nước lớn. Kích thước của u nang có thể có đường kính khoảng nửa cm. Chúng chứa mủ bên trong.

Ngoài ra còn có các vết sưng cứng hoặc cứng được gọi là nốt sần. Chúng không chứa mủ. Khi chạm vào mặt có thể gây đau. Sẹo rất phổ biến ở mụn nang vì các tổn thương sâu.

Tổng quan mụn mức độ nặng:

• > 5 mụn mủ dạng nang
• > 100 nhân mụn
• > 50 nhân mụn viêm
• > 125 tổng số các nhân mụn

Cách điều trị mụn trứng cá hiệu quả

 

Điều trị mụn trứng cá phụ thuộc vào tuổi, giới tính của bệnh nhân và mức độ nghiêm trọng của mụn trứng cá, nó đã xuất hiện bao lâu và đã sử dụng các phương pháp điều trị trước đó như thế nào. Bạn có thể sử dụng các loại thuốc điều trị tại chỗ không kê đơn (OTC) để giúp giải quyết mụn khi chúng nổi lên. Các thành phần phổ biến bạn sẽ tìm thấy trong các loại kem và gel trị mụn bao gồm:

• Mụn mức độ trung bình

Mụn mức độ nhẹ và trung bình thường chỉ cần thuốc thoa tại chỗ là đủ, có thể đơn trị liệu hay phối hợp tùy từng trường hợp cụ thể. Bác sĩ da liễu có thể khuyên bạn nên dùng:

• Benzoyl peroxide cường độ theo toa: Thành phần này giúp làm khô mụn hiện có, ngăn ngừa mụn mới hình thành và tiêu diệt vi khuẩn gây mụn.
• Axit salicylic: Thành phần này giúp tẩy tế bào chết trên da của bạn để ngăn ngừa lỗ chân lông bị tắc nghẽn do vi khuẩn gây mụn.

• Retiniod loại nhẹ tới mạnh: adapalen -> Retinol -> Tretinoin
• BHA/AHA
• Chấm mụn: BPO/+Tretinoi/+Kháng Sinh/+Sunfur

Trong một số trường hợp, họ có thể đề xuất một loại thuốc kháng sinh uống hoặc thuốc ngừa thai nội tiết tố để giúp kiểm soát mụn trứng cá. Thông thường, bạn sẽ chỉ sử dụng thuốc kháng sinh trong một thời gian ngắn, vì vậy cơ thể bạn không hình thành sức đề kháng và khiến bạn dễ bị nhiễm trùng.

• Mụn nặng

Đối với mụn trứng cá nặng, bác sĩ da liễu có thể đề nghị điều trị kết hợp một hoặc nhiều biện pháp sau:

• Kháng sinh uống: diệt vi khuẩn gây mụn
• Benzoyl peroxide
• Thuốc kháng Viêm : khi có tình trạng viêm đỏ, sưng, đau
• Retinoids tại chỗ
• Thuốc giảm tiết nhờn toàn thân như Isotretinon, giảm tiết hormone, điều hòa nội tiết tố khi có chỉ định…

Các biện pháp điều trị mụn trứng cá tại nhà và điều trị không kê đơn

>> Cấp độ 1

• Sử dụng sữa rửa mặt tốt cho da nhờn. Làm sạch nên được thực hiện hai lần một ngày và vỗ nhẹ cho khô
• Bôi gel trị mụn có chứa axit Azelaic hoặc sản phẩm không kê đơn (OTC) có chứa axit salicylic. Những chất này sẽ tẩy tế bào chết trên da một cách nhẹ nhàng, thông thoáng lỗ chân lông và ngăn ngừa mụn đầu đen phát triển nhiều hơn.
• Xông hơi hai lần hoặc ba lần một tuần sẽ giúp làm thông thoáng lỗ chân lông. Sau khi xông hơi người ta có thể sử dụng dụng cụ hút mụn đầu đen (Máy hút mụn đầu đen) hoặc dụng cụ hút mụn để loại bỏ mụn đầu đen. Tuy nhiên chúng nên được sử dụng một cách thận trọng. Nếu thực hiện đúng cách sẽ không để lại sẹo.
• Không dùng tay nặn mụn vì da có thể bị tổn thương, gây viêm và tấy đỏ, cũng có thể dẫn đến nhiễm trùng và để lại sẹo.

 >> Cấp độ 2

• Mụn cấp độ 2 sẽ khó điều trị hơn mụn cấp độ 1. Tuy nhiên, bạn có thể thử các sản phẩm điều trị mụn OTC trước khi tìm kiếm sự trợ giúp từ bác sĩ da liễu.
• Làm sạch mặt hai lần một ngày với sữa rửa mặt kiểm soát dầu phù hợp và vỗ nhẹ cho khô.
• Không tẩy tế bào chết vì nó có thể làm tổn thương da nhiều hơn
• Không nên nặn mụn mủ vì tổn thương da có thể dẫn đến nhiễm trùng và để lại sẹo
• Bôi sản phẩm không kê đơn có chứa benzoyl peroxide, hai lần một ngày
• Thử điều trị sản phẩm không kê đơn (OTC) trong khoảng một tháng. Bất kỳ phương pháp điều trị nào cũng sẽ mất thời gian để đáp ứng. Nếu không đáp ứng hoặc trầm trọng hơn theo thời gian, tốt hơn là nên tìm kiếm sự giúp đỡ từ bác sĩ y tế có chuyên môn

>>> Cấp độ 3

• Tốt nhất bạn nên nhờ đến sự điều trị của bác sĩ da liễu để kiểm soát tình trạng mụn nặng thêm. Điều trị tại chỗ là không đủ. Người bệnh cần uống kháng sinh như doxycycline hoặc minocycline trong khoảng 3 tháng để kiểm soát nhiễm trùng. Tuy nhiên để sử dụng loại kháng sinh trên bạn bắt buộc cần một đơn thuốc từ bác sĩ.
• Để chăm sóc da mụn cấp độ 3, bạn có thể giữ cho làn da của mình sạch sẽ. Không chạm vào mặt và không được nặn hoặc làm vỡ mụn. Điều này sẽ dẫn đến tình trạng nhiễm trùng lan rộng và trở nên trầm trọng hơn do mủ chứa hàng triệu vi khuẩn. Sữa rửa mặt có chứa thuốc với đặc tính kiểm soát dầu là cần thiết. Tránh môi trường bụi bẩn và phơi nắng quá nhiều.
• Thông thường, các bác sĩ da liễu sẽ chỉ định bôi gel kháng sinh hoặc gel retinoid hoặc cả hai để kiểm soát mụn. Do là kháng sinh nên bạn cần toa thuốc từ bác sĩ mới có thể sử dụng.
• Dù phương pháp điều trị là gì, sẽ mất ít nhất 3 tháng để đạt hiệu quả kiểm soát mụn.

>>> Cấp độ 4

Mụn nang rất khó điều trị và để đạt được sự kiểm soát thích hợp. Thậm chí sau khi kiểm soát tốt, chúng có thể xuất hiện trở lại. Tình trạng mụn này bạn cần phải đến gặp bác sĩ da liễu để điều trị, có thể phải tái khám định kỳ để đạt được sự kiểm soát và ngăn ngừa bệnh tái phát tiếp tục.

Bên cạnh đó, bạn phải giữ cho làn da của bạn luôn sạch sẽ – rửa mặt hai lần một ngày với chất tẩy rửa có dược chất dành cho da nhờn. Bác sĩ có thể kê đơn thuốc rửa có chứa kháng sinh hoặc chất khử trùng. Không nặn mụn hoặc sử dụng sản phẩm tẩy tế bào chết để tẩy tế bào chết trên da.

Phương pháp điều trị bằng đường uống bao gồm thuốc kháng sinh như doxycycline hoặc minocycline, phương pháp điều trị kháng nội tiết tố hoặc các loại thuốc uống khác như spironolactone. Bác sĩ da liễu sẽ kê đơn và thay đổi thuốc tùy thuộc vào phản ứng. Ít nhất 3-6 tháng điều trị là cần thiết để kiểm soát mụn. Vì vậy, bạn phải kiên nhẫn và sử dụng thuốc với sự tuân thủ tốt.

Cách ngăn ngừa mụn trứng cá

Không phải lúc nào bạn cũng có thể ngăn ngừa hoàn toàn mụn, nhưng bạn có thể thực hiện một số bước nhất định tại nhà để giúp giảm nguy cơ nổi mụn. Hãy thử các mẹo sau:

• Tránh ăn quá nhiều socola, thực phẩm có đường
• Tránh ăn hoặc uống quá nhiều các sản phẩm từ sữa
• Tránh căng thẳng, thực hành các kỹ thuật thư giãn, có một giấc ngủ ngon
• Uống nhiều nước và giữ nước, cơ thể mất nước báo hiệu da sản xuất dầu để giữ ẩm.
• Giúp giữ ẩm cho làn da của bạn bằng cách sử dụng kem dưỡng ẩm nhưng hãy tìm các chất gây kích ứng trong kem dưỡng ẩm có thể làm ảnh hưởng đến làn da của bạn
• Rửa mặt sạch sẽ ít nhất hai lần một ngày để loại bỏ tạp chất, tế bào da chết và dầu thừa trên bề mặt da.
• Vệ sinh cá nhân đúng cách – Gội đầu thường xuyên để ngăn ngừa gàu, giữ da sạch sẽ
• Tránh tiếp xúc quá nhiều với ánh nắng mặt trời vì nó có thể làm da mất nước dẫn đến tiết dầu. Mang theo ô hoặc thoa kem chống nắng nếu bạn ra nắng.
• Sử dụng các loại kem và sản phẩm trang điểm chất lượng phù hợp với loại da của bạn
• Sau khi trang điểm, luôn phải tẩy trang da thật kỹ
• Tránh sử dụng các loại kem nhờn vì nó có thể làm bít lỗ chân lông

Mụn trứng cá có thể gây khó chịu về mặt thẩm mỹ cho một người. Đặc biệt là mụn nang dạng nốt sẽ khiến bạn tự ti về bản thân. Mụn trứng cá nặng có thể là nguyên nhân gây ra trầm cảm. Ngay cả khi được kiểm soát hoàn toàn, mụn vẫn có thể xuất hiện trở lại. Đừng hoảng sợ nếu bạn bị nổi mụn – bởi vì điều đó sẽ chỉ làm trầm trọng thêm vấn đề. Hãy tìm đến bác sĩ da liễu và kiên nhẫn với kế hoạch điều trị.

Bài viết này chỉ mang tính chất tham khảo, Dr. Như Beauty khuyến khích nếu bạn đang bị mụn hãy tìm và đặt lịch hẹn với bác sĩ có chuyên môn để điều trị. Để được tư vấn trực tiếp, bạn đọc vui lòng liên hệ hotline 0297 361 3161 để được Dr.Như tư vấn.